Kto może odliczyć kwotę wolną od podatku i na jakich zasadach?

Kto może odliczyć kwotę wolną od podatku i na jakich zasadach? Odpowiedź jest jednoznaczna – możliwość korzystania z kwoty wolnej od podatku dotyczy wyłącznie podatników rozliczających się na zasadach ogólnych według skali podatkowej. To kluczowy instrument podatkowy chroniący osoby o niższych dochodach, pozwalający na wyraźne ograniczenie wysokości należnego podatku dochodowego[1][2][4]. Poniżej przedstawiamy szczegółowe wyjaśnienie mechanizmu, beneficjentów i aktualnych zasad stosowania kwoty wolnej od podatku.

Czym jest kwota wolna od podatku?

Kwota wolna od podatku to ustawowo określony limit rocznego dochodu, od którego nie trzeba odprowadzać podatku dochodowego. Obecnie wysokość kwoty wolnej wynosi 30 000 zł rocznie i jest to suma, po przekroczeniu której dochód podlega opodatkowaniu według stawek obowiązujących w skali podatkowej. W praktyce oznacza to, że uzyskując przychód do wskazanego progu, podatnik nie zapłaci podatku PIT od tej części dochodu[1][2][3].

Kwota wolna stanowi kluczowy element systemu podatkowego i odgrywa istotną rolę w łagodzeniu obciążeń podatkowych osób, których dochody nie przekraczają wskazanego limitu. Pozwala to na zwiększenie dochodu do dyspozycji tej grupy podatników oraz wspiera sprawiedliwość rozkładu opodatkowania[1].

Kto może skorzystać z kwoty wolnej od podatku?

Do grupy uprawnionych do odliczenia kwoty wolnej zaliczają się wyłącznie podatnicy, którzy rozliczają się na zasadach ogólnych według skali podatkowej. Korzystają z niej osoby zobowiązane do składania deklaracji PIT-36 lub PIT-37. To najpowszechniejsza forma opodatkowania dla osób osiągających przychody z pracy najemnej, działalności gospodarczej, emerytur oraz innych najczęstszych źródeł dochodu[4].

Kwota wolna od podatku nie przysługuje osobom opodatkowanym w innych trybach: podatkiem liniowym, ryczałtem ewidencjonowanym, a także uzyskującym wyłącznie dochody kapitałowe. W rezultacie osoby prowadzące rozliczenia według podatku liniowego lub ryczałtowego oraz uzyskujące przychody np. z inwestycji kapitałowych nie mogą zastosować tej ulgi w swoim zeznaniu rocznym[4].

Na jakich zasadach stosuje się kwotę wolną?

Stosowanie kwoty wolnej od podatku jest ściśle powiązane z wybraną formą rozliczenia podatkowego. Aktualnie kwota ta wynosi 30 000 zł rocznie i dla podatników rozliczających się według skali podatkowej oznacza możliwość obniżenia podstawy opodatkowania i naliczania podatku wyłącznie od nadwyżki ponad ten próg[1][2].

Kwota zmniejszająca podatek to 3 600 zł rocznie, czyli 12% aktualnej kwoty wolnej. Stosowanie tej kwoty dotyczy podatników o dochodach rocznych do 120 000 zł. Jeżeli dochód przekroczy 120 000 zł, nie przysługuje już przywilej korzystania z kwoty wolnej na dotychczasowych warunkach[2][4].

W praktyce oznacza to, że osoby zarabiające do 2 500 zł brutto miesięcznie nie ponoszą ciężaru podatku PIT – miesięczna kwota wolna odpowiada wówczas pełnej kwocie podatku należnego za dany miesiąc[7].

Zmiany w kwocie wolnej i propozycje na przyszłość

Kwota wolna od podatku od 2022 roku wynosi 30 000 zł – wcześniej limit ten ustalony był na 8 000 zł. Zmiana ta weszła w życie wraz z wprowadzeniem przepisów Polskiego Ładu, którego celem była redukcja obciążeń podatkowych dla szerokich grup podatników o niższych dochodach[2][6].

W najbliższym czasie nie są przewidziane nowe regulacje podwyższające kwotę wolną. Co prawda pojawiają się zapowiedzi podniesienia jej do 60 000 zł rocznie, lecz nie przewiduje się wejścia tej zmiany w życie w 2025 roku[6].

Podsumowanie najważniejszych zasad odliczania kwoty wolnej od podatku

Korzystanie z kwoty wolnej od podatku przysługuje wyłącznie podatnikom rozliczającym się według skali podatkowej (PIT-36, PIT-37), przy czym kwota wolna wynosi obecnie 30 000 zł rocznie. Osoby osiągające dochód do tej wysokości nie zapłacą podatku PIT, zaś podatnicy do 120 000 zł dochodu rocznie mogą liczyć na kwartalne lub miesięczne rozliczanie kwoty zmniejszającej podatek w wysokości 3 600 zł[1][2][4][7]. Istotne jest ścisłe przestrzeganie wskazanych zasad i form opodatkowania – pozostałe sposoby rozliczeń nie dają prawa do skorzystania z tej ulgi.

Źródła:

• [1] https://bizky.ai/blog/skala-podatkowa-2025-aktualne-progi-i-kwota-wolna-od-podatku/
• [2] https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-skala-podatkowa-nowy-prog-podatkowy-i-kwota-wolna
• [3] https://www.pitax.pl/wiedza/przepisy-i-wskazniki/kwota-wolna-od-podatku/
• [4] https://www.e-pity.pl/kwota-wolna-od-podatku/
• [5] https://pl.wikipedia.org/wiki/Kwota_wolna_od_podatku
• [6] https://mk.rp.pl/blog/kwota-wolna-od-podatku/
• [7] https://borsukpodatki.pl/jaka-jest-kwota-wolna-od-podatku-i-jak-ja-prawidlowo-wyliczyc/