Czy bony są opodatkowane i kiedy trzeba zapłacić podatek?

Czy bony są opodatkowane i kiedy trzeba zapłacić podatek? Odpowiedź zależy bezpośrednio od rodzaju bonu oraz momentu, w którym dochodzi do transakcji. Kluczowe jest rozróżnienie bonów jednoprzeznaczeniowych oraz wieloprzeznaczeniowych, ponieważ od tego uzależnione są obowiązki podatkowe i moment powstania podatku od towarów i usług (VAT) oraz podatku dochodowego^[1][2][5].

Definicja bonów i podział ze względu na opodatkowanie

Bony to dokumenty wartościowe, które uprawniają nabywcę do otrzymania towarów lub usług, obejmując m.in. karty podarunkowe i vouchery^[5]. W polskich przepisach funkcjonuje pojęcie bonu jednoprzeznaczeniowego (SPV) oraz bonu wieloprzeznaczeniowego (MPV). Przyporządkowanie bonu do jednej z tych kategorii determinuje sposób rozliczania podatku VAT^[1][5].

Bony jednoprzeznaczeniowe to takie, gdzie już w momencie sprzedaży bonu znane są miejsce dostawy oraz stawka VAT dotycząca towarów lub usług, jakie mają być nabyte. Z kolei bony wieloprzeznaczeniowe nie pozwalają ustalić z góry miejsca dostawy ani stawki VAT, ponieważ nie wiadomo, jaki produkt lub usługa zostanie później wybrana przez użytkownika^[1][5].

Opodatkowanie VAT bonów jednoprzeznaczeniowych i wieloprzeznaczeniowych

W przypadku bonów jednoprzeznaczeniowych obowiązek podatkowy w VAT powstaje już w momencie sprzedaży bonu, ponieważ znane są wszystkie niezbędne elementy transakcji – miejsce świadczenia i stawka podatku. Podatek VAT należy zatem naliczyć i rozliczyć natychmiast po sprzedaży bonu, a sprzedaż tę udokumentować odpowiednią fakturą oraz prowadzić stosowną ewidencję podatkową^[1][2][5].

Dla bonów wieloprzeznaczeniowych sytuacja wygląda inaczej. Ponieważ na etapie sprzedaży bonu nie wiadomo, jaka dokładnie usługa lub towar zostanie nabyty ani jaka będzie właściwa stawka VAT, podatek rozlicza się dopiero przy realizacji bonu – czyli w chwili wydania towaru lub wykonania usługi na podstawie bonu. Dopiero wtedy można określić właściwe parametry dla celów podatkowych^[1][5].

Zmiana zasad opodatkowania VAT bonów weszła w życie 1 stycznia 2019 roku, w wyniku wdrożenia dyrektywy UE 2016/1065. Wcześniej wydanie bonu nie podlegało VAT, jednak po zmianach podlega ono opodatkowaniu zgodnie z powyższym podziałem na SPV i MPV^[6][8].

Podatek dochodowy od wartości bonów

Wartość przyznanych bonów może być objęta opodatkowaniem podatkiem dochodowym jako przychód osób fizycznych lub firm. W szczególności bony przekazywane pracownikom stanowią dla nich świadczenie, którego wartość należy co do zasady zaliczyć do przychodów ze stosunku pracy i rozliczyć odpowiedni podatek dochodowy^[4][5].

Warto podkreślić, że opodatkowanie VAT i podatkiem dochodowym następuje niezależnie i na różnych etapach obrotu bonami. Podczas gdy przepisy VAT odnoszą się do obrotu towarami i usługami, podatkiem dochodowym objęte są przychody uzyskane z tytułu otrzymania bonu, w tym przez pracowników czy kontrahentów^[5].

Rozliczenie podatku dochodowego może być uzależnione od indywidualnej sytuacji podatnika, dlatego każdorazowo konieczne jest przeanalizowanie okoliczności przekazania bonu. Odpowiednia klasyfikacja wpływa na zakres obowiązków sprawozdawczych i fiskalnych zarówno po stronie wręczającego, jak i odbiorcy bonu^[4][5].

Kluczowe obowiązki dokumentacyjne przy obrocie bonami

Podatnik dokonujący sprzedaży lub realizacji bonów ma obowiązek starannie dokumentować każdą transakcję, prowadzić ewidencję oraz, w zależności od sytuacji, wystawiać faktury zgodnie z aktualnymi przepisami. Dotyczy to zarówno sprzedaży, jak i realizacji bonów, a właściwa dokumentacja jest niezbędna dla prawidłowego rozliczenia podatków^[5].

W przypadku bonów jednoprzeznaczeniowych faktura oraz zapis w ewidencji podatkowej muszą jednoznacznie wskazywać moment sprzedaży oraz wartość podatku VAT. Dla bonów wieloprzeznaczeniowych dokumentację i rozliczenia prowadzi się w momencie realizacji bonu, kiedy możliwe jest przypisanie prawidłowej podstawy opodatkowania i stawki VAT^[1][5].

Konieczność ścisłego przestrzegania tych obowiązków wynika z aktualnych regulacji prawnych, które szczegółowo wskazują, jak należy rozliczać oraz dokumentować obrót bonami według rodzajów i okoliczności przekazania^[5][6].

Podsumowanie kluczowych zmian w opodatkowaniu bonów po 2019 roku

Od 2019 roku opodatkowanie VAT bonów uzależnione jest od tego, czy bon kwalifikuje się jako jednoprzeznaczeniowy lub wieloprzeznaczeniowy. Decyzja o rodzaju bonu przesądza o momencie powstania obowiązku podatkowego oraz o tym, kiedy konieczna jest zapłata podatku VAT^[1][5][6].

Dodatkowo, bony mogą być podstawą do naliczenia podatku dochodowego po stronie osób otrzymujących; kluczowe jest właściwe udokumentowanie przyznania i wykorzystania bonów. Każda transakcja z udziałem bonów wymaga starannej dokumentacji oraz przestrzegania wszystkich obowiązków wynikających z przepisów o VAT i podatku dochodowym^[5][6].

Źródła:

• [1] https://zrozumvat.pl/opodatkowanie-bonow-w-vat/
• [2] https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-bon-jednego-przeznaczenia-opodatkowanie-na-gruncie-vat
• [4] https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-przekazanie-bonow-dla-pracownikow-jak-rozliczyc-podatek
• [5] https://gov.edu.pl/podatek-od-bonow-co-musisz-wiedziec/
• [6] https://guzek-partnerzy.pl/bank-wiedzy/opinie-prawne/opodatkowanie-bonow
• [8] http://www.vademecumpodatnika.pl/artykul_narzedziowa,1098,0,18314,opodatkowanie-bonow-na-nowych-zasadach.html