Podatek PCC (podatek od czynności cywilnoprawnych) standardowo wynosi 2% wartości rynkowej nieruchomości przy zakupie na rynku wtórnym. Jednak od 31 sierpnia 2023 roku osoby kupujące swoje pierwsze mieszkanie lub dom na rynku wtórnym mogą skorzystać z całkowitego zwolnienia z PCC, jeśli spełnią określone warunki. W niniejszym artykule przedstawiamy szczegółowe informacje na temat sytuacji, w których nie trzeba płacić podatku PCC przy zakupie nieruchomości oraz wyjaśniamy procedurę uzyskania zwolnienia.
Kiedy obowiązuje podatek PCC przy zakupie nieruchomości?
PCC jest naliczany przy zakupie nieruchomości na rynku wtórnym, a standardowa stawka podatku to 2% wartości rynkowej nieruchomości [2][3][7]. Dotyczy to przede wszystkim mieszkań, domów oraz udziałów w tych nieruchomościach. Podatek pobierany jest przez notariusza w momencie podpisania aktu notarialnego i jest on przekazywany do właściwego urzędu skarbowego.
Podatek PCC nie obejmuje natomiast transakcji zawieranych na rynku pierwotnym, gdzie odpowiedzialnym za rozliczenie podatku VAT jest deweloper [2].
Kto może skorzystać ze zwolnienia z PCC?
Całkowite zwolnienie z obowiązku płacenia PCC od 31 sierpnia 2023 roku przysługuje osobom fizycznym, które:
- kupują swoje pierwsze mieszkanie lub dom na rynku wtórnym,
- nie były wcześniej właścicielami nieruchomości mieszkalnej ani udziałów w niej, przy czym wyjątkiem jest nabycie do 50% udziału w drodze dziedziczenia [2][3][4].
Zwolnienie dotyczy wyłącznie lokali mieszkalnych oraz domów jednorodzinnych (w tym z lokalem mieszkalnym), a nie odnosi się do działek, lokali użytkowych lub innych rodzajów nieruchomości [2][4].
W przypadku spełnienia powyższych warunków nabywca ma prawo do pełnego zwolnienia z podatku PCC, co pozwala uniknąć kosztów sięgających kilku, a nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych w zależności od wartości kupowanej nieruchomości [4].
Jak formalnie uzyskać zwolnienie z PCC?
Zwolnienie z opłaty PCC uzyskuje się poprzez spełnienie ustawowych warunków oraz złożenie oświadczenia przy akcie notarialnym [1][2][3]. Oświadczenie to powinno zawierać informację potwierdzającą, że kupujący nabywa swoje pierwsze mieszkanie lub dom oraz że wcześniej nie miał prawa własności lub udziału w nieruchomości (wyjątek: dziedziczenie do 50% udziałów). Notariusz jest zobowiązany do weryfikacji tych oświadczeń i na ich podstawie dokumentuje zwolnienie z podatku PCC.
W praktyce po zawarciu aktu i złożeniu odpowiednich deklaracji, notariusz dokonuje zgłoszenia transakcji do urzędu skarbowego i informuje o zastosowaniu zwolnienia podatkowego względem danej osoby [7].
Pozostałe wyjątki od płacenia PCC
Oprócz zwolnienia z tytułu nabycia pierwszego mieszkania, istnieją również inne wyjątki pozwalające na uniknięcie zapłaty PCC. Dotyczy to przede wszystkim sytuacji, takich jak:
- nabycie nieruchomości w drodze darowizny lub dziedziczenia,
- przeniesienie własności gospodarstwa rolnego lub nieruchomości rolnej poprzez umowę dożywocia (przy spełnieniu określonych warunków),
- niektóre transakcje między osobami blisko spokrewnionymi [1][4].
W każdym przypadku konieczna jest analiza konkretnej sytuacji oraz odpowiednia dokumentacja, często wymagana jest konsultacja z notariuszem, żeby potwierdzić możliwość skorzystania z wyłączenia.
Aktualne trendy i znaczenie zmian w podatku PCC
Od sierpnia 2023 roku ustawodawca zdecydowanie uprościł dostęp do własności mieszkaniowej przez wyeliminowanie podatku PCC dla osób nabywających swój pierwszy lokal. Aktualny trend obejmuje dalsze dążenie do ułatwienia formalności dla nabywców oraz maksymalne zabezpieczenie ich praw poprzez precyzyjne określenie wymogów i rosnącą rolę notariuszy w procesie potwierdzania uprawnień do zwolnienia podatkowego [3][4][6].
Dzięki nowym regulacjom, osoby wchodzące po raz pierwszy na rynek nieruchomości mogą liczyć na istotne oszczędności finansowe, co przekłada się bezpośrednio na dostępność i opłacalność nabywania mieszkań i domów na rynku wtórnym [4].
Podsumowanie: Kiedy nie płaci się PCC przy zakupie nieruchomości?
Podatku PCC nie płaci się przy zakupie nieruchomości z rynku wtórnego, jeśli spełnia się warunki: jest to pierwsze mieszkanie lub dom, a nabywca nie posiadał wcześniej żadnej nieruchomości na własność (oprócz udziału nie przekraczającego 50% pozyskanego w drodze dziedziczenia) [2][3][4]. Zwolnienie dotyczy wyłącznie osób fizycznych oraz wyłącznie lokali mieszkalnych i domów jednorodzinnych. Umożliwia to znaczną redukcję kosztów związanych z zakupem nieruchomości. Zawsze konieczne jest złożenie formalnego oświadczenia w akcie notarialnym. Dodatkowo istnieją inne wyjątki wynikające z ustawowych regulacji, takie jak darowizna, spadek lub umowa dożywocia [1][2][4].
Źródła:
- https://wawel-service.pl/porady/amp/kiedy-nie-placimy-pcc-przy-zakupie-nieruchomosci-przewodnik-po-najwazniejszych-wyjatkach,14545.html
- https://resicapital.pl/aktualnosci/podatek-pcc-a-zakup-mieszkania-od-dewelopera-kiedy-obowiazuje
- https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-podatek-od-czynnosci-cywilnoprawnych-2025
- https://pasternaklegal.pl/co-to-jest-podatek-pcc-ile-wynosi-kto-placi-i-jak-zaplacic-pcc/
- https://cordiapolska.pl/porady/zwolnienie-z-podatku-pcc-przy-zakupie-mieszkania/
- https://gronowski-nieruchomosci.pl/kiedy-nie-zaplacisz-podatku-pcc-kupujac-mieszkanie-2025/
- https://www.bozyknieruchomosci.pl/blog/podatek-pcc-od-nieruchomosci/
inaczejofinansach.com.pl to miejsce stworzone z myślą o tych, którzy mają dość bankowej nowomowy, hermetycznych analiz i porad, które więcej komplikują niż wyjaśniają. Tutaj finanse nie muszą być nudne, zawiłe ani zarezerwowane wyłącznie dla specjalistów w garniturach. Łączymy rzetelność z lekkością, dane z interpretacją, fakty z codziennością.