Rozliczenie podatku z małżonkiem czy bez – co warto wziąć pod uwagę?

Rozliczenie podatku z małżonkiem czy bez – co warto wziąć pod uwagę? Już na początku roku wiele osób staje przed wyborem: rozliczyć się samodzielnie czy zdecydować się na wspólne rozliczenie małżonków. Wspólna deklaracja PIT może przynieść realne oszczędności, ale nie każdy małżonek może z niej skorzystać. Jakie są zasady, formalności i kto rzeczywiście zyska? Poniżej kompleksowe omówienie najważniejszych kwestii.

Kto może skorzystać ze wspólnego rozliczenia małżonków?

Najważniejszy warunek wspólnego rozliczenia to pozostawanie w związku małżeńskim oraz posiadanie wspólności majątkowej przez cały rok podatkowy lub od dnia zawarcia małżeństwa do końca roku. Oznacza to, że nawet osoby, które pobrały się pod koniec roku, mają możliwość rozliczenia razem, jeśli spełniają wymóg wspólności majątkowej.

Możliwość wspólnego rozliczenia podatku przysługuje wyłącznie osobom osiągającym dochody opodatkowane na zasadach ogólnych, czyli według skali podatkowej. Nie można skorzystać z tej preferencji, jeśli choć jeden z małżonków rozlicza się na zasadzie ryczałtu, podatku liniowego albo uzyskuje dochody kapitałowe lub z odpłatnego zbycia nieruchomości, rozliczane odpowiednio na formularzach PIT-28, PIT-36L, PIT-38 lub PIT-39.

Obowiązuje także konieczność złożenia odpowiedniej deklaracji podatkowej: PIT-36 lub PIT-37.

Jak działa wspólne rozliczenie podatku z małżonkiem?

Wspólne rozliczenie polega na zsumowaniu dochodów obu małżonków (uzyskanych na zasadach ogólnych), podzieleniu tej sumy na pół i obliczeniu podatku od połowy łącznego dochodu. Zastosowana zostaje jedna stawka podatkowa właściwa dla połowy sumy dochodów obojga małżonków.

Proces obliczenia polega na tym, że po odliczeniu kosztów uzyskania przychodu oraz składek, suma dochodów dzielona jest na pół. Podatek liczony jest od tej połowy według obowiązujących progów podatkowych, po czym kwota podatku mnożona jest przez dwa. W efekcie łączna wartość podatku często jest niższa niż suma podatków obliczanych osobno dla każdego z małżonków – zwłaszcza, gdy występują znaczne różnice w wysokości zarobków.

To rozwiązanie korzystnie wpływa na osoby o nierównych dochodach, ponieważ pozwala zniwelować efekt progresywnych progów podatkowych.

Progi podatkowe i korzyści ze wspólnego rozliczenia

W roku podatkowym 2024/2025 obowiązują dwie stawki podatku:

• 12% dla dochodów do 120 000 zł
• 32% dla nadwyżki powyżej 120 000 zł (indywidualnie)

W przypadku wspólnego rozliczenia małżonków suma ich dochodów dzielona jest na pół, a 120 000 zł progowej kwoty odnosi się do połowy sumy ich zarobków. Dzięki temu dochód każdego z małżonków podlega niższej stawce podatkowej, co pozwala uniknąć przekroczenia progu podatkowego, nawet jeśli jeden z małżonków zarabia znacząco więcej.

Takie podejście szczególnie opłaca się w sytuacji dużych różnic dochodów pomiędzy małżonkami. Obniżenie podatku najczęściej zyskuje osoba otrzymująca wyższe wynagrodzenie, gdyż po podziale sumy dochodów unikają opodatkowania 32-procentową stawką. Z tego względu wspólne rozliczenie bywa optymalnym rozwiązaniem dla większości rodzin, które spełniają formalne wymogi.

Warunki formalne – kiedy korzystne rozliczenie nie jest możliwe?

Konieczne jest spełnienie wszystkich warunków formalnych, aby wspólne rozliczenie podatku było możliwe. Przede wszystkim małżeństwo musi trwać przez cały rok podatkowy lub od momentu jego zawarcia przez pozostałą część roku. Musi istnieć między małżonkami wspólność majątkowa. Brak jej – na przykład w przypadku rozdzielności majątkowej – wyklucza wspólną deklarację.

Osoby rozliczające się według podatku liniowego, ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, czy deklarujące dochody kapitałowe (PIT-38) lub ze sprzedaży nieruchomości (PIT-39), nie mogą skorzystać z preferencji wspólnego rozliczenia. Prawo do tej formy mają jedynie podatnicy składający PIT-36 oraz PIT-37.

Zmiany w przepisach – więcej możliwości od 2024 roku

Wprowadzenie nowelizacji Polskiego Ładu ponownie otworzyło drogę do wspólnego rozliczenia małżonków większej liczbie podatników. Usunięto m.in. ulgę dla klasy średniej, która wcześniej ograniczała dostępność tego wariantu rozliczenia. Dzięki temu już od 2024 roku więcej osób może skorzystać z tej bardzo korzystnej podatkowo opcji.

Obecnie wielu podatników decyduje się na wspólne złożenie deklaracji PIT, ponieważ nowe regulacje wyraźnie upraszczają formalności oraz umożliwiają wygenerowanie faktycznych oszczędności podatkowych.

Podsumowanie – co najbardziej się opłaca?

Wspólne rozliczenie podatku z małżonkiem to rozwiązanie przeznaczone przede wszystkim dla tych, którzy posiadają wspólność majątkową i rozliczają się według skali podatkowej. Metoda ta jest korzystna w rodzinach z dużą dysproporcją zarobków, gdyż pozwala uniknąć wyższej stawki podatku dla lepiej zarabiającego małżonka. Warto jednak pamiętać, że warunkiem są poprawnie dobrane formularze PIT oraz spełnienie wszystkich przesłanek formalnych. Dostosowanie do aktualnych przepisów sprawia, że od 2024 roku rozliczenie razem staje się jeszcze prostsze i bardziej opłacalne dla coraz większej liczby osób.